1987 yılında kurulan Acclaim Entertainment, video oyunu sektöründe birçok başarılı ve popüler oyunun yayıncısı ve geliştiricisi olarak tanınıyordu. Ancak 2004 yılında iflas ederek tarihe karıştı. Peki, bu köklü şirketin çöküşünün arkasında ne yatıyordu?
Günümüzde pek çok kişi tarafından unutulmuş bir oyun şirketi olan Acclaim Entertainment, geçmişte oyun sektörü denince akla gelen ilk isimlerden biriydi. Birçok başarılı ve popüler oyunun altına imzasını atmıştı.
Ancak bu başarılı süreci fazla uzun sürmedi. İlerleyen zamanlarda yaptığı yeni oyunlarını tanıtmak için birçok tartışmalı ve skandal yaratan reklam yöntemine başvurdu.
Bazıları yasal sorunlara, bazıları da toplumsal tepkilere neden oldu. Gelin, Acclaim’in nasıl bir oyun devi hâline geldiğini ve ardından nasıl kendi elleriyle sonunu hazırladığının hikâyesini anlatalım:
Her şey, Atari’nin iflasıyla başladı.
Acclaim Entertainment, 1987 yılında Greg Fischbach, Robert Holmes ve Jim Scoroposki tarafından kuruldu. Kurucuların hepsi, oyun sektöründe deneyimli kişilerdi.
Fischbach, Activision’un eski başkan yardımcısı; Holmes, LJN Toys’un eski başkanı; Scoroposki ise LJN Toys’un eski finans müdürüydü.
Kurulduğu dönemde oyun sektörü büyük bir kriz yaşıyordu. Atari’nin 1983 yılında iflas etmesi, oyun pazarının çökmesine neden olmuştu.
Oyun Endüstrisinin 1983 Yılındaki Büyük Krizinde Atari’nin E.T. Oyunları Neden Çöle Gömüldü?
Bu nedenle Acclaim, başlangıçta kendi oyunlarını geliştirmek yerine, Japonya’da üretilen oyunları lisanslayarak Amerika’ya getirmeye odaklandı. Bu strateji, Acclaim’in kısa sürede tanınmasını ve büyümesini sağladı.
1990’lı yıllara gelindiğinde, oyun sektörünün en büyük şirketlerinden biri hâline geldi.
90’lı yıllarda kendi oyunlarını geliştirmeye ve yayımlamaya başladı. Bu dönemde Mortal Kombat, NBA Jam, Turok, Crazy Taxi gibi adı duyulmuş birçok oyunun yapımcısı ve dağıtıcısı olarak yer aldı.
Bu oyunlar hem eleştirmenlerden ve oyuncular tarafından çok sevildi hem de konsol ve bilgisayar pazarında büyük bir paya sahip oldu.
Aynı zamanda oyun sektörü dışındaki alanlara da yatırım yaptı. Çizgi roman, film, televizyon, müzik ve spor gibi sektörlerde de faaliyet gösterdi.
Marvel Comics, Valiant Comics, Miramax Films, HBO, MTV, VH1 ve ESPN gibi şirketlerle iş birliği yaparak hem oyun hem de eğlence sektörünün en önemli isimlerinden biri oldu.
Şirket verdiği yanlış kararlar, yaptığı kötü reklam kampanyaları ve kalitesiz oyunları yüzünden iflasın eşiğine geldi.
90’lı yılların sonuna gelindiğinde ise oyun sektöründe rekabetin artmasıyla birlikte zor duruma düştü. Yeni nesil konsollara uyum sağlayamadı.
Teknik ve yaratıcılık anlamında geri kaldı. Piyasaya sürdüğü oyunlar, hem eleştirmenlerden hem de oyunculardan olumsuz yorumlar aldı. Acclaim, hem satış hem de prestij kaybetti.
Oyunlarını tanıtmak için yaptığı reklam kampanyalarıyla da tepki çekti. Hem etik hem de yasal açıdan sorunlu reklam kampanyaları düzenledi.
İşte Acclaim’in yaptığı en kötü reklam kampanyaları:
Oyunun satışları artsın diye oyuna çıplaklık ekledi ve alay konusu oldu.
2002 yılında piyasaya sürülen BMX XXX, bir bisiklet oyunuydu. Oyunun grafikleri ve oynanışı oldukça kötüydü ancak Acclaim bunu reklam kampanyalarıyla telafi etmeye çalışıyordu.
Oyunun, satışları arttırması ümidiyle oyuna çıplaklık ekledi. Ama son dönemde yaptığı oyunlar gibi bu da çok satmadı.
Ek olarak BMX takımı oyuncusu Dave Mirra, kişisel olarak bu oyunu reddetti ve Acclaim şirketine dava açtı. Ayrıca kamuoyu da bu kampanyayı çirkin ve ahlaksız buldu. Böylece Acclaim, bu yaptığı saçma reklam kampanyası ile hem davalık hem de alay konusu oldu.
Ebeveynlere, çocuklarını “Turok” adını vererek doğurması için para teklif etti.
Turok: Evolution, bir dinozor avcısı olan Turok’un maceralarını anlatan bir aksiyon oyunuydu. Bu oyunun reklam kampanyasında, oyunun çıkış tarihi olan 1 Eylül 2002’de doğum yapan ebeveynlere, çocuklarına “Turok” adını verirlerse 10.000 dolar ödeme teklif ediyordu.
Acclaim, bu reklamıyla oyunun adını ve karakterini popülerleştirmek istiyordu. Fakat tahmin edeceğiniz üzere bu kampanya da büyük tepki çekti. Şirket, çocuk hakları savunucularından, kamuoyundan ve medyadan büyük bir tepki topladı.
Çocukların bu şekilde bir oyun reklamı için kullanılması ve isimlerinin satın alınması, etik ve ahlaki olarak kabul edilemez bulundu. Acclaim, bu reklamdan da geri adım atmak zorunda kaldı.
“Trafik kurallarını ihlal edin, trafik cezanızı ödeyelim”.
Acclaim, 2003 yılında Burnout 2: Point of Impact adlı bir araba yarışı oyununu piyasaya sürdü. Oyun, yüksek hızda araba sürerken çarpışma ve patlama efektlerini içeriyordu.
Tahmin edilebileceği üzere şirket yine garip bir reklam kampanyası düzenledi. Kampanya, oyunun çıkış tarihi olan 11 Nisan 2003’te hız sınırını aşarak trafik cezası alan sürücülere, cezalarını ödemeyi teklif ediyordu.
Şirket, bu reklamın amacının oyunun heyecan verici ve eğlenceli yönünü vurgulamak olduğunu söyledi. Ancak bu reklam, kamuoyu başta olmak üzere hükümet tarafından sert bir şekilde kınandı.
Trafik kurallarını ihlal etmek ve güvenliği tehlikeye atmak, sorumsuz ve saygısız bir davranış olarak görüldü. Acclaim, bu reklamdan da vazgeçmek zorunda kaldı.
Daha nasıl saçma bir iş yapabiliriz diye düşünürken bu sefer de akıllarına “ölüleri reklama meze etme” fikri geldi.
Acclaim şirketi, Shadow Man 2: Deadside adlı korku oyunu için “ölen yakınlarınızın mezar taşlarına oyunun adını koyarsanız cenaze masraflarına katkıda bulunuruz” tarzında bir reklam kampanyası başlatmış.
Peki bu sefer ne oldu dersiniz? Bu kampanya da büyük bir skandala neden oldu, başka ne olacaktı ki? Din adamları, basın ve halk, herkes şok oldu ve bu teklifi tiksindirici ve saygısız buldu.
Ardından Acclaim, bu kampanyanın sadece bir şaka olduğunu ve kampanyayı geri çektiğini söyledi. Ancak tabii ki bu açıklama kimseye inandırıcı gelmedi.
Zaten bunca saçma sapan reklamlar yaptıktan sonra bunu şaka amaçlı bile yapsanız size kim inanır ki?
Acclaim’in sonu:
Acclaim’in yaptığı bu mantıktan yoksun reklam kampanyaları, şirketin imajını ve itibarını ciddi şekilde zedeledi. Ayrıca şirketin oyunlarının kalitesi de zaten düşüktü.
Eleştirmenlerden ve oyuncular tarafından hiç sevilmemişti. Bu da tahmin edeceğiniz üzere satışları olumsuz etkiledi. 2003 yılında mali krize girdi ve borçlarını ödeyemez duruma düştü.
Şirket, 2004 yılında 100 milyon dolarlık borcu olduğunu açıkladı ve borçlarını ödeyemediği için iflas etti. İflasından sonra, Acclaim’in oyunları ve markaları başka şirketlere satıldı.
Hem çalışanlarını ve ortaklarını mağdur etti hem de oyun ve eğlence sektöründen silindi. Böylece, bir zamanlar video oyunu sektörünün devleri arasında yer alan Acclaim, kendi sonunu hazırlayan reklam kampanyaları yüzünden tarihe karıştı.
Peki şimdi gelelim asıl sorumuza, siz çocuğunuzun adını “Turok” yapar mıydınız ya da mezar taşınıza Shadow Man 2: Deadside, altına da Ruhuna El Fatiha yazdırır mıydınız? Eminiz ki pek çoğunuzun bu soruya cevabı “evet” olacaktır.
