7’den 70’e neredeyse hepimizin en azından bir kere oynadığı Tetris, çıktığı ilk yıllardan bu yana büyük ilgi toplamış ve herkesçe beğenilmiş bir oyun. Oynayan kişide adeta bağımlılık yaratmayı başaran Tetris, geliştirildiği günden bugüne hiç eskimeyerek hayatlarımızda yer edinmeyi başarmış bir oyun. Tetris’in en az kendisi kadar ilgi çekici olan hikayesine gelin birlikte göz atalım.
Bu kadar basit olan bir oyun olmasına karşın bizleri adeta hipnotize olmuşçasına kendine bağlayan Tetris’in aslında çok ilgi çekici bir ortaya çıkış hikayesi var.
Tetris, Sovyet hükümetine bağlı olan Sovyet Bilimler Akademisi’nde çalışan Aleksey Pajitnov isimli bir bilgisayar mühendisi tarafından 1984 yılında geliştirilmiştir.
Aleksey Pajitnov, Tetris’i geliştirirken para kazanma niyetinde değildi.
Bulmacalara çok düşkün olan Pajitnov, yapıp yapamayacağını görmek için sırf eğlence olsun diye Tetris’i geliştirdi.
Pentomino isimli bir oyundan esinlendi.
Tetris’in geliştirilmesindeki ilham olan Pentomino, farklı geometrik şekillerdeki tahta blokların oyuncu tarafından bir kutuya yerleştirildiği bir bulmaca oyunu.
Tetris isminin çıkış noktası: “Tetra” + “Tenis”
Tetris ismi, Latince “dört” anlamına gelen “tetra” kelimesi ile Pajitnov’un en sevdiği oyun olan “tenis” kelimesinin birleşimi ile ortaya çıktı.
Moskova’nın dört bir yanında oynanmaya başlandı.
Oyunu geliştirmeyi tamamlayan Pajitnov, Tetris’i öncelikle iş arkadaşlarına dağıttı. Oyuna resmen aşık olan iş arkadaşlarının ise Tetris’i disklere kopyalayarak yakın çevrelerine dağıtması ile birlikte Tetris, Moskova’nın dört bir yanına ulaşmaya başladı.
Sovyetler Birliği’nde üretilip Amerika’ya satılan ilk yazılım ürünü oldu.
Pajitnov’un, Tetris’i Macaristan’daki bir meslektaşına göndermesi üzerine oyun Macaristan Teknoloji Enstitüsü yazılım sergisinde sergilenmeye başladı.
Oyunu bu sergide gören Robert Stein, Tetris’in lisansını alarak oyunu İngiltere ve Amerika’daki distribütörlere lisansladı ve oyun, bilgisayarlarda oynanmak üzere lisanslanarak satılmaya başlandı.
Tetris’in bilgisayarlardan oyun konsollarına yolculuğu…
Yapılan lisans anlaşması, yalnızca bilgisayarları kapsamaktaydı fakat Stein, anlaşmalı olduğu distribütörlere konsollar ve diğer araçlar için gerekli hakların yakında alınacağına dair söz vermişti.
Bu sebeple distribütörler henüz gerekli haklar alınmamasına rağmen Atari ve SEGA gibi oyun şirketleri ile anlaşmalar yapmaya başlamıştı. Tabii bu sırada Japon oyun şirketlerinin de gözü Tetris’in üstündeydi.
Tetris’in Nintento için lisansının istenmesi, Sovyetler Birliği’nde büyük bir kargaşaya yol açtı.
Tetris’i Nintendo için lisanslamak isteyen bir yazılım şirketinin, Moskova’ya giderek yazılımı elinde tutan Sovyet hükümetine bağlı ELORG isimli şirketle görüşmesi Sovyetlerde büyük öfke uyandırdı.
ELROG’u ikna etmeyi başaran Henk Rogers, sonunda Tetris’i Nintendo’nun “Game Boy” isimli el oyun konsolları ve oyun salonlarındaki jetonlu oyun makineleri için lisanslamayı başardı.
Atari ve Nintendo’nun savaşı!
Oyunun Nintendo için lisanslandığını duyan Atari, Tetris’in aynısı olan bir oyun çıkardı ve bu durumu sonrasında Nintendo lehine sonuçlanacak bir uzun bir dava süreci izledi.
Oyunun yaratıcısı olan Pajitnov, bu anlaşmaların hiçbirinden pay almadı.
Üzücü ama Pajitnov neredeyse 40 milyon $ tutarında bir kazancı kaçırmış oldu.
Pajitnov, Amerika’ya göç ederek oyunlar üzerinde çalışmaya devam etti.
Pajitnov ile arkadaş olan Rogers, 1991 yılında Pajitnov’un Amerika’ya göç etmesine yardımcı oldu. Pajitnov önce kendi firmasını kurdu ve sonra Microsoft’a geçerek oyun geliştirmeye devam etti.
Soğuk Savaş döneminin sona ermeye başlaması ile Tetris’in haklarının Pajitnov’a verilmesi için görüşmeler başladı.
1996 yılında Rogers Moskova’ya giderek Tetris’in sahiplik haklarının onu geliştiren kişiye verilmesi için müzakerelerde bulundu. Müzakereler olumlu sonuçlanmış olacaktır ki şu anda Tetris’in hakları Rogers ve Pajitnov’a ait.
Uzun süre oynandığında halüsinasyonlar gördüren bir oyun.
Uzun bir süre Tetris oynadıktan sonra, kişinin gözlerini kapatınca yukarıdan aşağıya süzülen bloklar görmesi durumuna da “Tetris etkisi” deniliyor.
Tetris uzayda oynanan ilk video oyunudur.
1993 yılında kozmonot Aleksandr Serebrov ile birlikte uzayda 197 gün geçirmiş olan Game Boy, 1996 yılında bir Rus Uzay Tarihi müzayedesinde 1.220 $’a satılmıştır.
Kendisi çok sade ve basit bir oyun olsa da, Sovyetler’de başlayıp uzaya kadar uzanan geçmişi ile karmaşık ve ilgi çekici bir hikâyeye sahip olan Tetris, hem hikayesi hem de kendisi ile üzerimizde bir “Tetris etkisi” bırakmayı başarmış olan bir oyun diyebiliriz.
